Przy nawiedzeniu każdego cmentarza żydowskiego mam wrażenie, że właśnie ten robi największe wrażenie. Wcale tak nie jest. One wszystkie robią olbrzymie wrażenie. Każdy na swój sposób. Z każdym związana jest ta sama historia tragicznego końca wielowiekowej tradycji wielokulturowych i wieloreligijnych społeczności polskich miast i wsi. Tak więc i Nowy Żmigród ze swą żydowską tradycją każe się zatrzymać na dłużej.
Nastrój żydowskich cmentarzy jest trudny do wyrażenia słowami. Przemijające macewy są niemym krzykiem, tam zamarł niegdysiejszy gwar bujnego życia gmin żydowskich, sklepów cynamonowych, targów i melodia domów modlitw, rytm jesziw wyznaczany powtarzanymi wersetami Biblii. Cały ten gwar zawarł się w martwej ciszy każdego żydowskiego cmentarza.
Nowy Żmigród stał się miejscem, do którego Niemcy przed 1942 r. zwieźli Żydów z okolic tworząc jedno wielkie getto, by systematycznie organizować masowe egzekucje, wysyłkę do obozów pracy i fabryk śmierci.
Cmentarz żydowski w Nowym Żmigrodzie - kliknij.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz